Το Λονδίνο (αγγλ.: London) είναι η πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως και της Αγγλίας, στα νοτιοανατολικά της οποίας βρίσκεται. Εκτείνεται εκατέρωθεν του ποταμού Τάμεση, όπου βρίσκεται και το λιμάνι του, ένα από τα μεγαλύτερα στη χώρα. Επί δύο χιλιετίες ήταν σημαντικός οικισμός. Η ιστορία του ανάγει την ίδρυσή του στους Ρωμαίους. Από την ίδρυσή του το Λονδίνο παραμένει πρωταγωνιστής σε σημαντικά κινήματα και φαινόμενα της παγκόσμιας ιστορίας, όπως η Βιομηχανική Επανάσταση και η Αναγέννηση της Γοτθικής Αρχιτεκτονικής. Ο πυρήνας της πόλης είναι η αρχαία πόλη του Λονδίνου, από την οποία σώζονται ακόμα περιορισμένα μεσαιωνικά κατάλοιπα. Τουλάχιστον από το 19ο αιώνα το όνομα "Λονδίνο" αναφέρεται σε ολόκληρη τη μητρόπολη γύρω από αυτό. Το μητροπολιτικό Λονδίνο περιλαμβάνει, πέρα από το Σίτι (City, κέντρο της πόλης), 32 διαμερίσματα, τα οποία αρχικά ήταν αυθύπαρκτες πόλεις, τελικά όμως συνενώθηκαν εξαιτίας της πολεοδομικής επέκτασης της βρετανικής πρωτεύουσας και ενσωματώθηκαν σε αυτήν.
Ιστορία
Η προέλευση της λέξης παραμένει άγνωστη. Η αρχαιότερη ετυμολογική εξήγηση μπορεί να αποδοθεί στον Τζέφρεϊ του Μονμάουθ στο έργο Historia Regum Britanniae. Το όνομα, σύμφωνα με την περιγραφή, προέρχεται από το βασιλιά Λαντ (Lud), ο οποίος φέρεται να είχε καταλάβει την πόλη και να την είχε ονομάσει Kaerlud. Η λέξη αυτή έγινε Kaerludein και τελικά London. Λίγες σύγχρονες πηγές υποστηρίζουν αυτήν τη θεωρία. Πολλές άλλες θεωρίες, που εμφανίστηκαν στο πέρασμα των χρόνων, θέλουν το Λονδίνο να προέρχεται από την ουαλική ή τη βρετανική (κελτική), περιστασιακά από την αγγλοσαξονική, ακόμα και από την εβραϊκή.
Οι προτάσεις αυτές επικρίθηκαν από τον καθηγητή γλωσσολογίας Ρίτσαρντ Κόουτς (1998), ο οποίος διατύπωσε τη θεωρία ότι η πόλη έλαβε την ονομασία της από το προκελτικό *plowonida, που σημαίνει περίπου "ποτάμι πολύ ευρύ για διάβαση". Διατύπωσε επίσης την υπόθεση ότι ο ποταμός Τάμεσης είχε αυτό το όνομα και οι κάτοικοι του προσέθεσαν την κατάληξη -on ή -onjon.Το ινδοευρωπαϊκό *p χάθηκε στα πρώιμα κελτικά και μέσω γλωσσολογικής αλλαγής, το όνομα από Plowonidonjon έγινε Lundonjon και στη συνέχεια μετατράπηκε σε Lundein ή Lundyn, για να εκλατινιστεί σε Londinium και τελικά να γίνει αντιδάνειο από τους Αγγλοσάξονες ως Lundene.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν μαρτυρίες για διασκορπισμένους οικισμούς στην περιοχή, που ιδρύθηκαν από Βρετόνους , ο πρώτος σημαντικός οικισμός ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους το 43 μ.Χ. με το όνομα Londinium, έπειτα από την υποταγή της Βρετανίας στους Ρωμαίους. Η διάρκεια ζωής αυτής της πόλης (που έγινε πρωτεύουσα της επαρχίας Βρετανίας) ήταν μόλις 17 χρόνια. Γύρω στο 61, το πρώτο αυτό Λονδίνο κάηκε συθέμελα μετά την επιδρομή της Βασίλισσας Μπουντίκα της φυλής Ικένι. Στη συνέχεια, γύρω στο 100, κατά την αυτοκρατορική περίοδο, το Londinium ανένηψε και άκμασε ως συγκοινωνιακός κόμβος .
Ειδικότερα, οι ρωμαϊκοί δρόμοι της Βρετανίας συνδέονταν στο μέρος όπου βρίσκεται σήμερα η Γέφυρα του Λονδίνου. Τον 2ο αιώνα ο ρωμαϊκός πληθυσμός της πόλης ήταν 60.000. Τον 3ο αιώνα, εξαιτίας των αναταραχών εντός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο πληθυσμός άρχισε να μειώνεται και ως τον 5ο αιώνα το μεγαλύτερο μέρος της πόλης είχε εγκαταλειφθεί. Σε αυτό συνετέλεσαν και οι πιέσεις που ασκούνταν από τις συνεχείς επιδρομές των Πικτών, Σκώτων και των κελτικών φυλών.Toν 18o αιώνα το Λονδίνο αναπτύχθηκε και κατέστη η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη στον κόσμο, από το 1831 περίπου ως το 1925. Η ανάπτυξη αυτή υποβοηθήθηκε από την κατασκευή των πρώτων σιδηροδρόμων το 1836. Το σιδηροδρομικό δίκτυο επεκτάθηκε με γρήγορο ρυθμό , ενώ η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε στην κατασκευή του πρώτου υπόγειου σιδηρόδρομου στον κόσμο, το 1863.
Την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η πόλη υπέστη βομβαρδισμούς από τη γερμανική πολεμική αεροπορία (Luftwaffe) και περισσότεροι από 30.000 Λονδρέζοι σκοτώθηκαν, ενώ το ένα τρίτο του Λονδίνου καταστράφηκε. Πολλά κτήρια καταστράφηκαν και τις δεκαετίες του 1950, 1960 και 1970 ανοικοδομήθηκαν με διάφορους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Το 1965 τα πολιτικά όρια του Λονδίνου επεκτάθηκαν λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη της αστικής περιοχής εκτός των ορίων της κομητείας του Λονδίνου. Η περιοχή που επεκτάθηκε έλαβε την ονομασία Μείζον Λονδίνο και διοικείται από το Συμβούλιο Μείζονος Λονδίνου.
Κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετανάστευσαν στην αγγλική πρωτεύουσα πολλοί κάτοικοι από χώρες της Κοινοπολιτείας και έτσι σήμερα το Λονδίνο αποτελεί μια από τις πλέον πολυπολιτισμικές πόλεις στην Ευρώπη αλλά και με διαφορετικές φυλές. Η ένταξη των νέων μεταναστών δεν ήταν πάντοτε ομαλή, καθώς έλαβαν χώρα σημαντικές φυλετικές ταραχές, όπως στο Νότινγκ Χιλ και στο Μπρίξτον. Ωστόσο, δεν ήταν τόσο σοβαρά τα προβλήματα όσο σε άλλες χώρες της Ευρώπης, με αποτέλεσμα η Ακροδεξιά να μη βρει έδαφος για μεγάλη ανάπτυξη.
Από τη δεκαετία του 80 και έπειτα η πόλη παρουσίασε οικονομική ανάπτυξη και κατέστη οικονομικό και εμπορικό κέντρο. Ωστόσο, καθώς είναι έδρα της κυβέρνησης και η σπουδαιότερη πόλη στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι επιρρεπής σε τρομοκρατικές ενέργειες. Ο παράνομος Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός, για να πιέσει σε διαπραγματεύσεις για τη Βόρεια Ιρλανδία προέβη σε απειλές και βομβιστικές επιθέσεις, μέχρι την κατάπαυση του πυρός το 1997. Πιο πρόσφατα, ισλαμιστές τρομοκράτες πραγματοποίησαν τρομοκρατικές επιθέσεις αυτοκτονίας στις 7 Ιουλίου του 2005, με στόχο το δίκτυο των μεταφορών. Οι επιθέσεις έγιναν 24 ώρες μετά την ανάθεση στο Λονδίνο να διοργανώσει τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012.
Σημερινά ζητήματα είναι οι σχετικά πεπαλαιωμένες υποδομές, το υψηλό κόστος κατοικίας, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η βελτίωση της ποιότητας ζωής.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η βρετανική πρωτεύουσα περιλαμβάνει πληθώρα ιστορικών μουσείων και θεάτρων, μέγαρα μουσικής, παλάτια καθώς και αεροδρόμια και σιδηροδρομικούς σταθμούς. Είναι επίσης η έδρα πολλών πρεσβειών από όλο τον κόσμο. Σε έρευνα του 2009 ψηφίστηκς ως η πόλη με την καλύτερη νυχτερινή ζωή, τα καλύτερα δημόσια πάρκα και τα περισσότερα αξιοθέατα που μπορεί να απολαύσει κανείς δωρεάν.
Ανάμεσα στα αξιοθέατα της πόλης είναι το Βρετανικό Μουσείο, του οποίου η ιστορία ξεκινά το 1783. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον αξιόλογα μουσεία στον κόσμο και εδρεύει στο Μπλούμσμπερι. Το Μουσείο Τισό είναι επίσης δημοφιλές. Εκεί εκτίθενται κέρινα ομοιώματα από προσωπικότητες της Γαλλικής Επανάστασης αλλά και παλαιών και σύγχρονων (εν ζωή και μη) πολιτικών, καλλιτεχνών και προσωπικοτήτων από όλο τον κόσμο. Άλλα μουσεία είναι το Εθνικό Στρατιωτικό Μουσείο, το Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, όπου εκτίθενται κοσμήματα και έργα από την εποχή της Αναγέννησης, το Μουσείο του Λονδίνου, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Επιστημών, το Μουσείο Ουέλιγκτον, με εκθέματα από το αποικιακό παρελθόν, το Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο, το Μουσείο του Σαιν Τζέιμς Πάλας, που ξανακτίστηκε το 19ο αιώνα και αποτελεί την έδρα του Πρίγκιπα της Ουαλίας, το Μουσείο Θεάτρου, το Εθνικό Ναυτικό Μουσείο, το Μουσείο Μεταφορών, η Συλλογή Ουάλας, με έργα της γαλλικής τέχνης του 18ου αιώνα, το Μουσείο Ντιζάιν και πλήθος άλλων. Επίσης, το Λονδίνο κοσμείται από αξιόλογες πινακοθήκες, όπως η Βασιλική Πινακοθήκη, η Εθνική Πινακοθήκη στην Πλατεία Τραφάλγκαρ, η Πινακοθήκη Τέιτ , με έργα τέχνης από το 16ο αιώνα και έπειτα, η Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης Τέιτ , η Πινακοθήκη Κουρτό και άλλες..
Τα περισσότερα κτήρια είναι κτισμένα με τούβλο. Γενικά, δεν υπάρχει ενιαία αρχιτεκτονική στην πόλη. Η πλειονότητα των κτηρίων προέρχονται από τη Βικτωριανή εποχή και την εποχή του βασιλιά Εδουάρδου. Ελάχιστα κτήρια που σώζονται σήμερα κτίστηκαν πριν την πυρκαγιά του 1666, όπως ο Πύργος του Λονδίνου. Το Αββαείο του Ουεστμίνστερ χρονολογείται από το 1050 και είναι ένα από τα ιστορικότερα κτήρια της πόλης. Ο Πύργος του Λονδίνου φιλοξενεί συλλογή από κοσμήματα του αγγλικού Στέμματος και έχει 20 πύργους. Αρκετοί ιστορικοί ναοί βρίσκονται στην πόλη, όπως ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου που κτίστηκε το 17ο αιώνα και φημίζεται για το σπουδαίο του θόλο, ο πέτρινος καθεδρικός ναός του Σάδορκ Ρόγιαλ από την εποχή του Μεσαίωνα, ο ναός του Σαιντ Μπράιαντ του 1675, ο καθεδρικός ναός του Ουεστμίνστερ (20ός αιώνας) καθώς επίσης και τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, των αρχών του 19ου αιώνα. Στο τελευταίο κτήριο κατοικεί ο εκάστοτε Μονάρχης. Αξιόλογο είναι και το κτήριο του Βρετανικού Κοινοβουλίου ή Ανάκτορα του Ουεστμίνστερ, κτήριο του οποίου η θεμελίωση έγινε το 1050, καθώς επίσης και το μεσαιωνικό Κάστρο του Ουίνδσορ. Οι επισκέπτες επίσης μπορούν να δουν άλλα ανάκτορα, όπως το ανάκτορο του Λάμπετ (έδρα του αρχιεπισκόπου του Καντέρμπερι), το ανάκτορο Χάμπτον Κορτ, που χρονολογείται από το 16ο αιώνα, το Κουίνς Χάουζ του 17ου αιώνα και το ανάκτορο του Κένσινγκτον, από το 19ο αιώνα. Πέρα από αυτά, η πόλη φημίζεται για τη βιομηχανική της αρχιτεκτονική, με ενδεικτικά τα κτήρια στην περιοχή Ντόκλαντς (αποβάθρες στον Τάμεση). Στο Μόνιουμεντ βρίσκεται ο υψηλότερος κίονας στον κόσμο και χρονολογείται από το 17ο αιώνα.
Η πόλη έχει πολλούς κήπους. Ο μεγαλύτερος στην κεντρική περιοχή είναι τα βασιλικά πάρκα του Χάιντ Παρκ (Hyde Park) και των κήπων του Κένσινγκτον (Kensington), γειτονικών του. Στο πάρκο του Κένσινγκτον βρίσκεται και ο αρχαιότερος επιστημονικός ζωολογικός κήπος στον κόσμο, κοντά σε ένα ακόμα τουριστικό αξιοθέατο, το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων της Μαντάμ Τισό. Επίσης, υπάρχουν οι κήποι Χόλαντ Παρκ (Holland Park) στη δυτική άκρη του κεντρικού Λονδίνου, και το πάρκο του αντιβασιλέα στη βόρεια άκρη. Αυτό το πάρκο βρίσκεται επίσης κοντά στην οδό Μπέικερ (Baker), όπου "έζησε" ο Σέρλοκ Χολμς. Πιο κοντά στο κεντρικό Λονδίνο είναι τα μικρότερα βασιλικά πάρκα του Γκριν Παρκ (Green Park) και του πάρκου Σαιντ Τζέιμς (St James's Park). Το Χάιντ Παρκ, ειδικότερα, είναι δημοφιλές για τον αθλητισμό και μερικές φορές τις υπαίθριες συναυλίες που πραγματοποιούνται εκεί. Διάφορα μεγάλα πάρκα βρίσκονται έξω από το κέντρο της πόλης, συμπεριλαμβανομένων των υπόλοιπων βασιλικών πάρκων, του πάρκου του Γκρήνουιτς (Greenwich) στο νοτιοανατολικό σημείο της πόλης [141] και του πάρκου του Ρίτσμοντ (Richmond) στο νοτιοδυτικό σημείο. Το εξωτερικό νοτιοανατολικό Λονδίνο είναι γνωστό για τους ανοιχτούς χώρους και τις εκτενείς δασώδεις περιοχές του.
Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να δει τη Γέφυρα του Λονδίνου, η οποία κτίστηκε στη θέση της γέφυρας του Τάμεση, το 1894. Το Κόβεντ Γκάρντεν αποτελεί σημείο αναφοράς για την αρχιτεκτονική ιστορία της πόλης. Οι μουσικόφιλοι μπορούν να επισκεφθούν την περίφημη Βασιλική Όπερα, ενώ η Βρετανική Βιβλιοθήκη περιέχει πάνω από 150 εκατομμύρια τίτλους βιβλίων. Σημαντικά αξιοθέατα είναι επίσης η Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, το Άλμπερτ Χολ , η Στήλη του Νέλσον, που είναι εθνικά αναγνωρισμένο μνημείο στην Πλατεία Τραφάλγκαρ και στη μνήμη του Οράτιου Νέλσωνα, το άγαλμα του Καρόλου του Α' που σηματοδοτεί το Χιλιόμετρο Μηδέν της πόλης, το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς, το Πλανητάριο, το Ενυδρείο και το σύμπλεγμα Μιλένιουμ Ντομ, που χαρακτηρίζεται από τον πελώριο θόλο (Θόλος της Χιλιετίας).